درآمدی بر خداشناسی، جهان‌شناسی و انسان‌شناسی ابن عربی

از نظر ابن عربی، خداوند دارای دو سطح ذات و صفات است که در مرحله­ی ذات، نشناختنی و فراتر از معرفت بشری است. ذات حق چون گنجی مخفی بوده که از طریق عشق در مراتب اعیان ثابته و یا فیض اقدس و فیض مقدس ظهور کرده است. جهان هستی برحسب نظریه­ی «تجلّی»، از حق تا خلق، دارای پنج مرتبه(حضرت) است که هر مرتبه نسبت به مراتب مافوق به عنوان سایه، خیال و مثال است. بنابراین، مطابق با این نظریه جهان هستی همواره در حال خلق و فناست. جایگاه انسان در این هستی از لحاظ مرتبه­ی پیدایش در محسوسات، آخرین و از لحاظ ارزش و پیدایش در علم خداوندی، اولین است. بدین ترتیب، انسان (انسان کامل) که جامع کونین (عالم غیب و عالم شهادت) و مجمع­البحرین (حق و خلق) است، روشن­ترین آینه­ی هستی برای بازتاباندن اسماء و صفات الهی است. این مقاله دیدگاه وحدت وجود ابن عربی را در سه عنوان کلّی خدا، جهان و انسان تبیین می­کند و ضمن کشف رابطه­ی آن­ها، نشان می­دهد که انسان محور هستی و آینه­ی تمام­نمای اسما و صفات الهی است.